Kijken, maar niets zien

“Kijken, maar niets zien”, kent u die uitdrukking? Ik hoor het Paul Haenen, alias dominee Gremdaat met zijn priemende, half dichtgeknepen oogjes op samenzweerderige toon zó de VPRO-camera toevertrouwen. Deze "kijken, maar niets zien"-gewaarwording overkwam mij vorige woensdag toen ik samen met Bart de voetbalwedstrijd Chili-Peru op groot scherm volgde. Uiteraard was Bart op de hoogte van het feit dat deze wedstrijd op dat moment zou plaatsvinden, maar normaal gezien ben ik niet bepaald makkelijk te overhalen al dat voetbalgedoe te aanschouwen, laat staan er enig enthousiasme voor op te brengen. Die woensdag reed er echter één of ander vehikel door de straten van Andahuaylas voorzien van een man met megafoon. Deze bracht de blijde boodschap dat de wedstrijd live gevolgd kon worden in het centrum Antoon Spinoy. Het moge meteen duidelijk zijn dat de Peruaanse uitspraak “Spinoy” niet geweldig goed overeenkomt met hoe ze dat in Mechelen door de band genomen doen, maar ondertussen weten we maar al te goed dat dit Antoon Spinoycentrum zich in de zeer nabije buurt van de Plaza de Armas bevindt.

Het toeval wil dat we een aantal maanden voor vertrek door een badmintongenoot die er een zeer uitgebreid relatienetwerk op nahoudt op de hoogte gebracht werden van het feit dat Mechelen sinds de jaren zestig een zusterband had met Andahuaylas. “Had”, want ondertussen is de zusterband ingeruild voor deze met het Boliviaanse Sucre. Enfin, voor vertrek hebben we deze hele geschiedenis uitgelegd gekregen van ene Jef Van Dun, medewerker bij de stad Mechelen en wisten we meteen ook dat Mechelen een bioscoop/theaterzaal in Andahuaylas heeft neergepoot die de naam draagt van de voormalige Mechelse burgemeester Antoon Spinoy. Een ander toeval wil dat tijdens de uitleg van meneer Van Dun de naam “Marc W.” valt. Marc W. heeft als coöperant in dienst van de Antoon Spinoy-stichting in Andahuaylas gewerkt en het gekke is dat ik alweer geheel bij toeval zijn naam hoor tijdens de eerste avond aan tafel bij mijn Leuvens gastgezin dat mij 2 weken onderdak verleent tijdens mijn taalcursus Spaans. Om meteen in meer Peruaanse sfeer te komen had mijn “gastheer” (gewoon “ne Gunter” eigenlijk :-) een vriend uitgenodigd die een en ander over Peru kon vertellen wegens frequente bezoeken aan dit land o.a. omdat diens vader nog les had gegeven aan de universiteit in Lima en wiens oom…Marc W. bleek te zijn.
Nog een stapje verder: zelfs Carolina, mijn Peruaanse gastvrouw blijkt “Marco” W. maar al te goed te kennen via de NGO “Proande”, waar ze beiden tezelfdertijd deel van uitmaakten, maar telkens zijn naam valt verschijnt er een afkeurend trekje op het gezicht van vader Leoncio en spreekt hij zeer misprijzend het woord “el cholo!” uit. Aan zijn gelaatsuitdrukking kan ik zonder probleem opmaken dat ik de betekenis van dat woord in de uitgesproken negatieve registers van karakterbeschrijvingen moet gaan zoeken…

Mag ik er nog kort een laatste toeval aan toevoegen voor ik opnieuw in het Antoon Spinoycentrum beland? Slechts enkele dagen voor vertrek krijg ik plots Paul Ghijsels, oud-BRT-journalist en een vriend van mijn ouders, aan de lijn met de vraag waar we nu precies in Peru naartoe gaan. Ondanks mijn geheel naar waarheid uitgesproken antwoord: “Andahuaylas”, krijg ik meteen de repliek “Het is niet waar!” Wat blijkt? Paul Ghijsels heeft in 1969 en in 1970 voor de BRT een documentaire gemaakt over Andahuaylas naar aanleiding van de zusterband met Mechelen. Op de valreep krijgen we dus een exemplaar van deze documentaire in handen om hem hier in Andahuaylas, bijna 40 jaar na datum te tonen. Nog snel een allerlaatste toeval: Olga, de moeder van Carolina is even te zien in de film en beiden blijken ze ook nog enkele andere mensen te herkennen, zoals “daar! Viky!”, wie dat ook moge zijn.
Op deze manier vertrek ik dus met een dubbele missie naar Andahuaylas: betrokkenheid realiseren bij de kleuterkinderen van Kukuli én een 40 jaar oude documentaire van zijn rechtmatige publiek voorzien.

Door deze hele voorgeschiedenis wil ik het Antoon Spinoycentrum toch ook wel een keer aan de binnenkant bekijken en daarom lijkt het me best een goed plan om de voetbalwedstrijd als reden hiervoor te gebruiken. We kopen nog snel een drankje aan zo’n typisch klein straatkraampje (mijn abrikozendrankje lijkt een dikke zoete siroop te zijn, echt zeer doeltreffend om mijn dorst te lessen…) en betalen 2 soles per persoon om binnen te mogen. De bioscoopzaal is groter dan verwacht, maar geeft een gedateerde aanblik. Harde houten bioscoopstoelen en muren die reeds jarenlang in stilte schreeuwen om een likje verf. Het scherm is verbazingwekkend groot, de kwaliteit van het beeld omgekeerd evenredig slecht. De voetbalmannetjes op het scherm zijn bijna even breed als ze groot zijn en door gebrek aan beeldscherpte kan je niet eens een uiterlijk knappe speler van een minder esthetisch bedeelde soortgenoot onderscheiden. Wel kan je zien dat de voetbalmannetjes, zowel de Chileense als de Peruaanse, vaart in hun voetbalspel steken en zodoende lijkt het zelfs of de beelden versneld zijn, maar waarschijnlijk is de tempoweergave nog het enige waar geen kritiek op te geven is. Had ik al vermeld dat het geluid onaangenaam luid stond (waarschijnlijk om de krijsende muren te overstemmen)?

Bij het begin van de rust vonden we dat ons geduld tijdens het bezoek aan het centrum Antoon Spinoy ruimschoots op de proef was gesteld en zakten we af naar de “Garabato” op de Plaza de Armas, een café/bar waar we het weekend voordien voor de eerste keer geweest waren als opwarmer voor het discotheekbezoek aan “de Maxxoh ”. Even heel kort daarover: Carolina, met wie we die vrijdag om 20u30 hadden afgesproken daagde niet op in de “Garabato”, maar we genoten ten volle van 2 Pisco Sour en videoclips op groot scherm (uiteraard niet te vergelijken met dat van het centrum A.S.) uit de jaren ’80 en meer recent van Madonna en Britney Spears. In het café zit je op bankjes die bedekt zijn met dikke, zachte schapenvachten en aan de muren hangen helaas ook allerlei andere dierenvachten. Maar ondanks dat, een heel fijne plaats om te vertoeven. De uitbaters van de “Garabato” zijn de ouders van Pieero, het Spiderman-kleuterkind, dat ik vorige keer nog lekker bekritiseerd heb. Toen we om 22u wilden vertrekken om naar “de Maxxoh ” te gaan, troffen we achter de bar Mari(sol) aan, de moeder van Pieero die ons meteen nog een Pisco Sour en nadien een donker Cusqueña-bier aanbood. We babbelden een hele tijd en toen ze ons nog een derde drankje aanbood was het plots al 23u15, tijd om Carina en Laura en hun respectievelijke vriendjes te gaan opzoeken in “de Maxxoh ”. Drie nummers die ik ken heb ik gehoord: “La isla bonita” van Madonna, “Whenever where ever” van Shakira en “Can’t get you out of my head” van Kylie Minogue, gemixt met “Blue Monday” van New Order. Een magere oogst en dus dans je ook maar op totaal onbekende Latijns-Amerikaanse nummertjes. Veiligheidsmensen lopen er ook voldoende rond en toen een beschonken jongen maar bleef aandringen om met mij te dansen (waarbij hij op een bepaald moment mijn duimring in zijn handen had omdat ik mijn hand uit de zijne had losgemaakt; mijn duimring! Mijn enige sieraad hier in Peru! Mijn “domina”-symbool! Prompt stapte ik op hem af en pakte ik hem terug. Ha nee zeker!) en nadat Laura Bart signalen had gegeven om mij “ter hulp te komen”, duidelijk verbolgen dat hij dat niet spontaan deed (alsof ik niet zelf van mij kon afbijten) werd het mannetje plots zover opgetild dat zijn voeten de grond net niet meer raakten en weggeleid. Carolina heeft het allemaal niet meegemaakt. Hoewel we eigenlijk om haar verjaardag te vieren naar de discotheek gingen hebben we haar de hele avond of nacht niet gezien. Een Peruaanse afspraak heet zoiets.

De lekkere drankjes, het grote tv-scherm met aanvaardbare beeldkwaliteit en de zachte zitbanken lokten ons makkelijk een tweede keer naar de “Garabato”, deze keer om de tweede helft van de voetbalwedstrijd Chili-Peru te volgen. Gekeken heb ik wel, daar ben ik zeker van, mijn blik was ongeveer de hele tijd op het beeldscherm gericht, maar na verloop van tijd besefte ik gaandeweg dat ik dwars door het scherm keek en dat mijn gedachten mij ergens helemaal anders heen hadden gevoerd. Kijken, maar niets zien. Het overkomt iedereen waarschijnlijk wel ten gepaste tijd. Voetbalwedstrijden scoren bij mij zeer hoog op dat vlak. Zo geschiedt het ook deze avond, gezeten op een bankje met schapenvacht in een gezellig hoekje van de “Garabato”, gedempt licht, verrukkelijke Pisco Sour binnen handbereik. Zes andere toeschouwers, 2 verschillende groepjes van 3 mannen, volgen met iets meer aandacht het balspel op het scherm. Ik kan me blijkbaar alleen maar dingen afvragen zoals: die 3 mannen in maatpak, komen die rechtstreeks van hun werk? Wat voor werk zouden ze doen dat ze een maatpak nodig hebben? Houden hun echtgenoten traditiegetrouw hun eten ondertussen warm? Kijk, ze bestellen ieder welgeteld 1 sigaret. Vreemd dat je hier zoveel spullen in “een-voud” kan kopen: medicamenten, theebuiltjes, batterijen… Wat moet ik nog allemaal doen de komende dagen om met het hoekenwerk volgende week(*) van start te gaan? Zal het lukken? We zullen het weekend in ieder geval goed moeten doorwerken om alles klaar te krijgen. Ach ja, straks nog even langs de enige “supermarkt” die Andahuaylas rijk is om cornflakes te kopen. Anders moeten we morgenvroeg weer de pita-achtige broodjes besmeren die we nu eigenlijk toch een beetje beu gegeten zijn. Toch wel fijn, hier zo op café zitten met dat heerlijk drankje. Straks nog een filmpje zien op de laptop? Wat hebben we nog liggen?(**) etc, etc. Laat ik hier wel bij vermelden dat dit mijn uitgesproken banale gedachten zijn die zich tijdens zo’n voetbalspeelhelft ontplooien. Uiteraard zijn er ook nog gedachten van een andere categorie.
De Chileense ploeg won met 2-0 de wedstrijd van Peru. Wakker zal ik er niet van liggen, integendeel, ik slaap hier ontzettend goed. De Zolpidem-slaappilletjes blijven onaangeroerd ergens in een toiletzakje zitten. Ongeveer gelijktijdig met het beëindigende fluitsignaal van de scheidsrechter staan de 2 groepjes van 3 mannen nagenoeg synchroon recht en verlaten eensklaps de “Garabato”. “Blijf niet hangen, recht naar huis toe” zong Doe Maar in de jaren ’80 en deze Peruaanse mannen lijken hier netjes gevolg aan te geven. Enkele minuten later stappen ook wij het café uit, bekijken nog even de Plaza de Armas bij avondlicht en vervolgen onze weg naar de “supermarkt” waar de kleine rode pakjes surrogaat cornflakes geduldig liggen te wachten om door ons gekocht te worden.


(*) de introductie van het hoekenwerk in de kleuterschool op 22 oktober is ervoor verantwoordelijk dat de weblog enigszins aan zijn lot werd overgelaten. De chaos van de overschakeling lijkt mij ook een stuk op de weblog waard. Dus als ik de tijd vind…

(**) sinds ergens halfweg september zagen we plots de mogelijkheid om op een aangename manier onze kennis van de Spaanse taal lichtelijk bij te schaven: films op Dvd, Engels gesproken met Spaanstalige ondertitels! De door Bart gemaakte bedtafel, de laptop en een Dvd-kopie zijn de noodzakelijke ingrediënten om zo’n taalles op poten te zetten. Chips en cola zijn een surplus. We begonnen met een paar Dvd’s van Isabela en Alejandro: “Era de hielo” (Ice age), “Monster House”, “Shrek”. Nadien wilden we ook wel eens échte films zien en gingen op zoek in van de vele kopie-Dvd-zaken. Helaas kwamen we al snel tot de bevinding dat actiefilms, horror en “onze” Jean-Claude Van Damme in grote getale te verkrijgen zijn. Het serieuze werk komt net iets minder aan bod. En geef toe, zo’n actiefilm is nu niet meteen de meest uitgelezen kans om je conversatieniveau met je Spaanssprekende omgeving op te krikken. Maar goed, het ontspanningselement speelt natuurlijk ook een rol. En zo kochten we voor gemiddeld 3 soles (ongeveer 30 Bfr) kopieën als: “Apocalyto”, “El número 23” (The number 23), “Masacre en Texas” (The texas chainsaw masacre) (maar de beeldkwaliteit van deze film was zo slecht –wegens 5 films op 1 Dvd-schijf- dat we hem niet eens konden zien zonder onze ogen weer een beetje meer naar de vaantjes te helpen en dus hielden we het na een minuut of 5 voor bekeken), “Apocalypto 2” (Rapa Nui), “Conquistadores” (Pathfinder) en “Virus”, een echt belabberde JCVD-film. Maar onder het mom “het is om Spaans te leren”- zelfs al is het actiefilm-Spaans - kan er natuurlijk veel. “Perfume” scoort qua filmniveau net iets hoger, hoewel hier dubbel geldt “het boek is beter dan de film”. “Una mente brillante” (A beautiful mind) is dan weer wat je noemt “een serieuze film” en om de Spaanstalige ondertitels binnen de benepen tijdslimiet te kunnen lezen moet je echt wel moeite doen, maar Russell Crowe had naar mijn mening geweldig te lijden onder een niet eens zo lichte vorm van overacting. Gisteren dan eindelijk toch een ontzettend mooie film gezien, één die ik al een hele tijd wilde zien: “El Gran Pez” (Big Fish) van Tim Burton. Zo zie je maar dat de “betere” kopie-Dvd-zaak ergens onderaan een stapeltje “flutfilms” voor een luttele 5 soles evenwel gedegen filmplezier kan aanbieden. De komende avonden beloven helaas niet veel goeds op filmvlak, dus als u zich wil overgeven aan een goede daad geef ik u volgende mogelijkheid: stuur die film op Dvd die over Spaanstalige ondertitels beschikt (wij zijn al lang niet meer vies van kopieën, sorry “Stoffie”) en waarvan u denkt dat ik en/of Bart hem goed zullen vinden op naar volgend adres: Asella en Bart, CID Kukulinay, Avenida Lázaro Carrillo 113, Andahuaylas (Apurimac), Peru, Tel: 083 42 16 99. Wacht vooral niet te lang, doe het nu! Uw pakje heeft immers ongeveer 2 weken nodig om hier te geraken, maar het loont zeker nog de moeite aangezien we tot begin januari onze avonden op deze manier kunnen opwaarderen. Dank bij voorbaat.